De marges op het aanbesteed taxivervoer zijn in deze tijd zo laag, dat iedere kleine tegenvaller kan leiden tot verlies. De budgetten in het doelgroepenvervoer staan zo onder druk, dat alleen taxibedrijven die fors snijden in hun kosten kunnen overleven. “We zijn weer terug gegaan naar de kern. Bijna alle overhead is weg. En we hebben slagen gemaakt met schadepreventie en het omlaag brengen van het ziekteverzuim”, vertelt Lisette De Lijster De Raadt, manager van Lotax uit Dordrecht. Het bedrijf is sinds 2000 onderdeel van HTM Personenvervoer.

Het taxibedrijf heeft in 2013 fors gereorganiseerd. “We kregen een wake-up call toen we inschreven op een aanbesteding met een voor ons heel scherp tarief. Maar we werden vierde met echt een heel groot verschil op onze concurrenten”, legt De Lijster De Raadt uit.

Kosten besparen

Lotax heeft vervolgens scherp gekeken naar alle mogelijke manier om kosten te besparen. Zo werd het aantal voertuigen en chauffeurs fors omlaag gebracht. “We hebben het bedrijf helemaal afgepeld, zodat we weer ‘lean and mean’ werden. Want het volume in de markt neemt nog altijd flink af.”

Als eerste werd vrijwel alle overhead weggesaneerd bij Lotax. “Zo hebben we de aansturing van het personeel anders ingeregeld. De P&O-afdeling is behoorlijk ingekrompen. We werken nu met coaches die het personeel grotendeels aansturen en begeleiden. Die coaches rijden zelf ook mee. En een aantal processen is geautomatiseerd, zoals het maken en doorgeven van roosters.”

Moederbedrijf HTM

De centrale en telefoonbeantwoording zijn voor alle commerciële BV’s van HTM samengevoegd. Op het kantoor van Lotax in Dordrecht is behalve rijdend personeel vrijwel niemand meer aanwezig. “Chauffeurs zijn het belangrijkst voor een taxibedrijf. Voor de rest is schaalvergroting nodig.”

Een zeer groot kostenvoordeel werd behaald op het gebied van schadepreventie. “Bewustwording bij chauffeurs en de juiste begeleiding zijn daarvan de belangrijkste factoren”, zegt De Lijster De Raadt. “Daar hebben we juist flink in geïnvesteerd. Iedereen heeft een cursus gehad over de gevolgen van schade. En een nieuw wagenpark helpt flink, want mensen gaan beter om met nieuwe voertuigen dan met oude.”

Schadeherstel

“Als een chauffeur van ons schade rijdt, dan mag hij het voertuig zelf naar het autoschadeherstelbedrijf brengen om een offerte op te halen. Die chauffeur schrikt zich rot als hij ziet wat het kost om zelfs een kleine deuk te laten herstellen. Vanwege de cursus weet hij hoeveel tijd het vervolgens kost om dat weer terug te verdienen. Zo verkleinen we de afstand tussen personeel en management. En vergroten we de verantwoordelijkheid en betrokkenheid van chauffeurs.”

Een ander belangrijk onderdeel de schadelast verder omlaag te brengen is het geven van praktische tips & tricks aan chauffeurs. Want de meeste schades bij taxibedrijven ontstaan rechtsvoor of links achter. Bijvoorbeeld omdat een paaltje is geraakt bij het keren.

Chauffeur

“Zodra de chauffeur schade heeft gereden, gaan we met hem in gesprek om te kijken hoe we dat in het vervolg kunnen voorkomen. Een goede tip is bijvoorbeeld om eerst een straat voorbij te rijden en dan achteruit erin te rijden om te keren. In plaats van er voorruit in te rijden en dan achterwaarts weer terug. Want in het eerste geval heb je gezien waar eventuele opstakels staan.”

Een bijkomend voordeel van bewustwording is dat de sociale controle onder de chauffeurs toeneemt. “Als nu iemand een collega op de verkeerde wijze ziet keren, dan spreekt hij hem erop aan. Want je loopt risico, waarom zou je dat doen? De chauffeurs weten dat we heel goed op de kosten moeten letten. En hoeveel tegenslag een schade oplevert.”

Ziekteverzuim

Waar De Lijster De Raadt zeer trots op is, is het omlaag brengen van het ziekteverzuim. “Daar hebben we ook flink in geïnvesteerd, want dat levert direct geld op. Bovendien is dat goed voor ons én voor de chauffeurs. Ons verzuimpercentage over 2015 is slechts 3,4%.”

Enkele oorzaken van het lage percentage is het inschakelen van een goede arbodienst, die het bedrijf van binnen kent. En ook vooral kijkt naar wat mensen nog wel kunnen. “Dus als iemand niet lekker in zijn vel zit en zich ziek meldt, zal onze arbodienst nooit zeggen: ‘Neem maar een paar dagen rust en kijk dan maar of het weer gaat’. Nee, we gaan meteen in gesprek en stellen de vraag: ‘Wat ga je doen om weer zo snel mogelijk te herstellen?’ Of: ‘Wat kun je nog wel doen?’ Ook de arbodienst heeft een target en is zich dus zeer bewust van haar taak zodat mensen niet onnodig thuis blijven.”

Coach

Een belangrijke schakel in het signaleren en voorkomen van ziekteverzuim door mentale problemen of door de thuissituatie is de coach. “Hij gaat meteen het gesprek aan met mensen als hij het idee heeft dat er iets speelt. Zo weet hij wat er speelt en kunnen we meteen tips geven of afspraken maken. Bijvoorbeeld dat iemand even verlof opneemt om een situatie op te lossen. Als je dat op de juiste manier aanpakt, is dat goed voor het bedrijf én het personeel. Want mensen voelen zich gehoord.”

“We leggen we de verantwoordelijkheid weer terug bij de mensen zelf. En dat helpt. Er is geen grijs gebied; iemand kan óf wel óf niet werken. In het tweede geval focussen we meteen op de route naar herstel. Ook geven we regelmatig tips over gezonde voeding. En op welke wijze je het beste je nachtrust kunt indelen na een nachtdienst. Verder hebben we een fietsplan voor het personeel en krijgen ze korting op een fitness-abonnement.”

Lonen taxichauffeurs

Want De Lijster De Raadt heeft absoluut veel respect voor haar werknemers. “De lonen zijn laag voor taxichauffeurs. Terwijl ze hard moeten werken. Ze staan als het goed is nooit stil.” Lotax probeert een goede mix van jong, oud, man en vrouw in het team te houden.

“We willen mensen voor een lange duur aan ons binden, want we investeren in opleidingen en kwaliteit. Een goede werving en selectie betaalt zich meteen terug. Daarom is het niet goed dat er zoveel verschil bestaat tussen de vele loonschalen. De CAO Taxivervoer is echt achterhaald. Twee loonschalen zou genoeg zijn; ervaren en onervaren.”

Automatisering

Een ander onderdeel waar Lotax flink op heeft kunnen besparen is automatisering van de opleidingen. “We hebben een digitale bedrijfsschool opgezet waar de chauffeurs de opleidingen volgen, zoals die van TX en het doelgroepenvervoer. Zo kunnen we op een efficiënte manier de kwaliteit van de chauffeurs hoog houden”, zegt De Lijster De Raadt. “Ook de inwerkperiode gebeurt nu grotendeels thuis via internet.”

Beschikte Lotax een paar jaar geleden nog over 75 taxivoertuigen en 200 man. Nu zijn er nog 45 voertuigen over. “Het is wel een geheel vernieuwd wagenpark. Want we willen blijven inzetten op kwaliteit. Ook wilden we besparen op de onderhoudskosten van de voertuigen. Vroeger hadden we een eigen garage. Maar onder de streep kostte die eigenlijk teveel geld. Nu leasen we alle voertuigen. We hebben goede afspraken met de dealer. Hij begrijpt dat een taxi niet stil mag staan. Bovendien kunnen we als door gezamenlijke inkoop met onze HTM-zusterbedrijven een extra scherp tarief krijgen.”

Rolstoelbussen

Want op het moment dat je zaken gaat outsourcen, moet je er wel van op aan kunnen dat de nieuwe leverancier kwaliteit levert. En dat je niet voor extra kosten komt te staan, zoals onverwacht onderhoud. “Zo hebben we onlangs nieuwe rolstoelbussen met het Triflex Air-systeem van Tribus aangeschaft. Dat zijn hele goede stoelen, dus goed voor de passagiers. Maar voor ons is ook heel belangrijk dat Tribus goede garantie en voorwaarden levert op hun producten. Het gaat namelijk niet alleen om de aanschaf, maar ook over afspraken over de periode van gebruik. Zo kunnen we onze prijs bij aanbestedingen zo scherp mogelijk inzetten en komen we niet voor verrassingen te staan.”

Vanwege alle investeringen wint Lotax inmiddels weer aanbestedingen en schrijft het bedrijf hele lichte zwarte cijfers. “We zijn trots dat we weer winst maken. Al zijn de marges nog altijd zeer minimaal”, vertelt De Lijster De Raadt.

Taxibedrijven

Lokale taxibedrijven hebben volgens de manager alleen nog bestaansrecht als ze op de juiste wijze met elkaar samenwerken. “Anders kun je niet mee met de huidige schaalvergroting. En een samenwerking tussen partners kan alleen op een eerlijke manier met een eerlijk tarief voor elkaar. Dus laat niet de onderaannemer voor een verlieslatend tarief rijden. Daarbij moet je jezelf transparant en soms zelfs kwetsbaar opstellen. Dat kan een risico zijn, wij hebben ook wel eens onze neus gestoten. Maar er komen daardoor vanzelf betere tijden.”

Bart Pals