Door de aanbestedingssystematiek kan een vervoerder werk kwijtraken dat hem bij een eerdere aanbesteding was gegund. Hoewel uitermate vervelend voor het bedrijf en de medewerkers in kwestie, is het verlies van een opdracht een consequentie van het aanbestedingsconcept. In de praktijk wordt echter vaak lichtzinnig omgesprongen met die consequenties. En dat levert soms grote arbeidsjuridische problemen op, zo schrijft KNV-jurist Patrick Mommers.

OPINIE – Op het moment dat een gunning eindigt, betekent dit niet dat ook de dienstverbanden van de medewerkers eindigen. De werkgever moet daar actief zorg voor dragen. Veelal gebeurt dat via een procedure bij UWV: de werkgever verzoekt de arbeidsverhoudingen te mogen opzeggen. Vaak is er sprake van een collectief ontslag (meer dan twintig ontslagen). In dat geval is de ondernemer, voordat de ontslagprocedures worden gestart, wettelijk verplicht om te overleggen met vakbonden over een sociaal plan.

Ontslagprocedure

Overleg met de bonden kost tijd. De totale ontslagprocedure duurt daardoor gemakkelijk enkele maanden. Daarbij komt dat de werkgever rekening moet houden met een opzegtermijn. Vaak van een maand, maar het kan ook langer zijn.

Als het verlies van een vervoersopdracht in een vroeg stadium duidelijk is, hoeft de lange duur van de ontslagprocedure geen probleem te zijn. Maar de praktijk laat echter vaak zien dat aanbestedende partijen de gunningsbeslissing in een veel te laat stadium kenbaar maken. De ondernemer start te laat met de ontslagprocedure en dienstverbanden eindigen pas nadat de werkzaamheden al zijn gestopt. Gevolg: forse doorlopende loonkosten waar geen inkomsten tegenover staan.

Vervoersovereenkomst

Een praktijkvoorbeeld. Een vervoersovereenkomst voor het leerlingenvervoer eindigt op 1 juli. Ondanks de wens om de opdracht voort te zetten en deelname van de werkgever aan de aanbesteding, wordt het werk een andere vervoerder gegund. De voorlopige gunning wordt in mei bekend gemaakt.

De werkgever gaat hard aan de slag met de ontslagprocedure en het lukt hem om snel tot een sociaal plan te komen met de bonden. Hij dient half mei de ontslagaanvragen in. Als de UWV-procedure voorspoedig verloopt, volgen de ontslagvergunningen binnen zes weken. De dienstverbanden kunnen nog in juni worden opgezegd. Rekening houdend met de opzegtermijnen worden de eerste arbeidsovereenkomsten per 1 augustus beëindigd. De dienstverbanden met een langere opzegtermijn (twee of drie maanden) eindigen echter pas later. Dat is hoe dan ook te laat en confronteert de werkgever met aanzienlijke tegenvallers.

Chauffeursfuncties

Wanneer de ontslagprocedure minder voorspoedig verloopt, kunnen de gevolgen nog groter zijn. De kans dat de procedure langer duurt is reëel, omdat nogal eens discussies ontstaan over de vraag of chauffeursfuncties uitwisselbaar zijn. UWV redeneert dat ‘een stuur een stuur is’: het zou niet uitmaken of een chauffeur leerlingenvervoer of vraagafhankelijk vervoer uitvoert.

Gebaseerd op verschillen in taken, competenties en vaardigheden, betogen veel werkgevers echter terecht dat er wel degelijk onderscheid is tussen de chauffeursfuncties. Spijtig genoeg trekken de afdelingen arbeidsjuridische dienstverlening van UWV landelijk gezien niet één duidelijke lijn. Dit is onhandig, onpraktisch en vervelend, maar leidt vooral tot onnodige discussies en dus tijdverlies.

Gunning

Aanbestedende partijen dienen minimaal ten minste vier maanden voordat de oude vervoersopdracht eindigt, de nieuwe opdracht definitief te gunnen. Met het oog op lange dienstverbanden en langere opzegtermijnen is het beter om de gunningsbeslissing nog eerder te nemen.

Ook voor de vervoerder die de aanbesteding wel ‘wint’, is een late gunning onwenselijk. Tussen het moment van gunning en de aanvang van de vervoersopdracht zit vaak erg weinig tijd om alle vereiste zaken zodanig te regelen dat een kwalitatief hoogwaardig product kan worden geleverd. Denk aan het regelen van voertuigen en het  opstellen van planningen. Een reden te meer dus om beslissingen in het kader van aanbestedingen van vervoersovereenkomsten veel eerder te nemen.

Patrick Mommers, jurist voor werkgeversorganisatie Koninklijk Nederlands Vervoer