Het kan anders en het moet anders: die boodschap wil FNV Taxi overbrengen aan opdrachtgevers in het doelgroepenvervoer. De vakbond publiceert daarom het Witboek Taxi, waarin de gevolgen voor taxichauffeurs van steeds scherper aanbesteden in kaart worden gebracht. Het document is samen met taxichauffeurs tot stand gebracht. FNV Taxi hoopt dat het witboek een eerste stap kan zijn op weg naar een aanbestedingsbeleid waar alle betrokken partijen baat bij hebben.

Het Witboek Taxi heeft als ondertitel ‘doorgeslagen aanbestedingsdrift zet taxichauffeurs in de kou’, waarmee de boodschap van het document meteen duidelijk wordt. Omdat contracten voor doelgroepenvervoer vaak om de paar jaar opnieuw worden aanbesteed, gaat het werken in deze branche voor de circa 30.000 chauffeurs met de nodige onzekerheid gepaard. Als een vervoerscontract naar een andere vervoerder gaat, is het afwachten of chauffeurs meegaan naar een andere vervoerder. Het komt echter ook vaak voor dat mensen werkloos raken.

Een vast contract is in elk geval een schaars goed voor taxichauffeurs in het doelgroepenvervoer. Tegelijk, zo betoogt FNV Taxi, heeft deze beroepsgroep een zorgtaak ten opzichte van de mensen die worden vervoerd. De vakbond vraagt zich af of opdrachtgevers zich dit alles wel realiseren. Het witboek is gezamenlijk met chauffeurs gemaakt om deze opdrachtgevers, zoals gemeenten en instellingen, aan het denken te zetten. Uiteindelijk moet het document ook een aanzet vormen tot een ander beleid.

OPOV niet toegepast

In het witboek wordt de door FNV gesignaleerde ontwikkeling dat gunningen vaker onderhands plaatsvinden ‘onwenselijk’ genoemd. “Bij deze procedure wordt de OPOV-regeling namelijk meestal niet toegepast, waardoor veel vaste chauffeurs hun baan verliezen. Tegelijk hebben veel cliënten juist baat bij vaste chauffeurs die kwalitatief hoogwaardig vervoer leveren. Dat criterium missen we in veel aanbestedingen, en als het wel voorkomt wordt het na de aanbestedingen niet of nauwelijks gemonitord”, licht Rufus Kohn van FNV Taxi toe.

Met OPOV is de nieuwe vervoerder verplicht om 75 procent van de betrokken medewerkers van de oude vervoerder een baanaanbod te doen. Maar dit zegt niets over het aantal mensen dat daadwerkelijk de overstap maakt. FNV stelt dat de overstap vaak wordt bemoeilijkt door een aanbod dat wel aan alle eisen voldoet, maar op zichzelf toch onaantrekkelijk zijn. Denk aan een standplaats op grote afstand van de woonplaats of de verplichting elk weekend te werken.

Ervaren chauffeurs ingeruild

Het SEO-rapport ‘De vloek van de winnende taxi’ wees eind vorig jaar uit wat in de branche al een tijdlang wordt geroepen: veel taxibedrijven komen of verkeren door laag inschrijven op aanbestedingen in financiële problemen. Ook veel faillissementen van de laatste jaren worden aan deze gang van zaken geweten. Een ander risico van aanbestedingen is dat van de boventallige werknemers. Volgens FNV is dit een onderbelicht probleem.

“Bij elke aanbesteding worden de duurdere ervaren werknemers ingeruild voor goedkopere en gesubsidieerde arbeidskrachten. Al jaren is er sprake van een krimpende markt en veel chauffeurs die hun baan verliezen”, aldus Kohn. Sinds 2015 krijgen werknemers bij ontslag een transitievergoeding. Maar die vergoedingen worden niet in de prijs van de aanbesteding meegerekend, want daarmee prijzen vervoerders zichzelf uit de markt. Bedrijven rekenen het risico van transitievergoedingen niet mee bij aanbestedingen en de aanbestedende dienst controleert de kostprijsberekeningen niet. Maar de gevolgen zijn voor ervaren chauffeurs die bij elke aanbesteding maar moet afwachten of hij of zij nog een baan heeft.”

Geen echte banen

FNV Taxi kaart in het witboek nog meer problemen aan. Zo zijn er steeds meer chauffeurs in loondienst en zorgt social return wat de vakbond betreft niet voor echte banen, maar voor goedkoper personeel en daardoor voor verdringing van ervaren chauffeurs. “Taxichauffeur zijn is een vak, geen vrijwilligersbaan of tijdelijk werk. De kwaliteit aan de klant wordt geleverd door de taxichauffeur.” Met voorbeelden uit de praktijk wil het witboek laten zien hoe de genoemde en andere knelpunten er uitzien.

“Het Witboek Taxi is bedoeld als gereedschap waarmee leden en kaderleden van de bond het gesprek kunnen gaan met hun werkgever, of met ambtenaren en raadsleden die gaan over vervoer bij de gemeente. Mensen kunnen het witboek dan ook opvragen op onze site”, legt Rufus Kohn uit. “De race naar de bodem kan enkel gekeerd worden door actief dit onderwerp op tafel te leggen. En wie kunnen dat beter doen dan de werknemers uit de taxibranche?”

Wil je ook elke week de gratis nieuwsbrief van TaxiPro ontvangen? Vul hier jouw e-mailadres in: