Het indienen van een valse verklaring in een aanbesteding is niet per definitie reden om te spreken van een ernstige beroepsfout, en daarmee is zo’n valse verklaring ook niet altijd reden voor uitsluiting van andere aanbestedingen. Dat blijkt uit een uitspraak van de rechtbank in Gelderland in een zaak tussen een touringcarbedrijf en de aanbestedende dienst.

Het gaat hier eigenlijk om twee aanbestedingen van busvervoer voor onderwijsinstellingen. In de eerste aanbesteding, in 2016, moest een vervoersbedrijf om te kunnen voldoen aan de financiële draagkracht-eis een beroep moeten doen op het eigen moederbedrijf. Dat had deze inschrijver echter niet vermeld in de Eigen Verklaring, waarin juist werd verklaard dat het bedrijf op zichzelf solvabel genoeg was. Uiteindelijk werd die verklaring toen in strijd met de waarheid geacht. De inschrijver kon immers niet zelfstandig aan de financiële geschiktheidseisen voldoen en verklaarde daarover niet naar waarheid in de Eigen Verklaring. Dat maakte de inschrijving ongeldig en het werk werd alsnog aan een ander gegund.

Kilometertarief

De tweede aanbesteding is van eerder dit jaar. Het bedrijf dat in de eerdere aanbesteding de hiervoor genoemde fout maakte, schreef ook nu in. De inschrijving werd uiteindelijk om verschillende redenen ongeldig verklaard. Ten eerste omdat de inschrijver niet zou hebben voldaan aan de eis dat inschrijvers zowel een marktconform en kostendekkend kilometertarief als een uurtarief moesten aanbieden. Het bedrijf had echter ingeschreven met een kilometertarief van 1 cent en de overige kosten in het uurtarief, omdat dit meer zekerheid zou bieden over de vergoeding voor het werk. Maar volgens de opdrachtgever was de inschrijving op dit punt niet volgens de regels.

“Het niet voldoen aan de eisen voor tarieven werd door de aanbestedende dienst als een ongeldigheid beschouwd”, legt Liesbeth Haverkort van Infense Advocaten uit. “Bovendien noemde men vervolgens in de correspondentie als extra reden voor de uitsluiting dat het bedrijf in de eerdere aanbesteding uit 2016 een fout had gemaakt door in strijd met de waarheid te verklaren. Men heeft geprobeerd de valse verklaring uit die eerdere aanbesteding aan te merken als een ernstige beroepsfout, en dus als zelfstandige uitsluitingsgrond voor aanbestedingen in de komende jaren. Maar dat is in dit geval niet gelukt.”

Integriteit in twijfel

Dat de vervoerder in 2016 in strijd met de waarheid had verklaard, stond voor iedereen wel vast. Maar om daar automatisch een ernstige beroepsfout van te maken, dat gaat wat de rechter betreft te ver. Het bedrijf spande deze rechtszaak zelf aan en haalde op dit punt zijn gelijk. “Volgens de rechter gaat het er bij een ernstige beroepsfout om dat je integriteit in twijfel kan worden getrokken”, licht Haverkort toe. “Om van zo’n beroepsfout te kunnen spreken, moet er eigenlijk met opzet een ernstige valse verklaring zijn afgelegd. Dit moet ook stelselmatig zijn gebeurd.”

De rechter lijkt het aannemelijk te vinden dat het in 2016 om een fout ging die min of meer per ongeluk was gemaakt. De betreffende inschrijver had gemakkelijk wel geldig kunnen inschrijven, omdat een beroep op het moederbedrijf had volstaan. Als dat goed was ingevuld in de eigen verklaring, was er gewoon geldig ingeschreven.

Uitsluitingsgrond

“Er is dus iets verkeerd ingevuld, terwijl een ongeldige inschrijving eenvoudig voorkomen kunnen worden. De geldige inschrijving lag immers binnen handbereik: de moedermaatschappij had probleemloos garant kunnen staan. Het leek niet aannemelijk dat het bedrijf had bedoeld onder valse voorwendselen de opdracht binnen te halen”, aldus Haverkort. “Zo’n procedurefout is wat de rechter betreft in dit geval geen aanleiding om de integriteit van de inschrijver in twijfel trekken. En dus ook niet om te spreken van een ernstige beroepsfout te die het bedrijf de komende jaren kan uitsluiten van aanbestedingen waar zo’n beroepsfout als uitsluitingsgrond is opgenomen.”

De opdracht werd echter niet aan deze inschrijver gegund, omdat de ongeldigverklaring op het eerste punt wel terecht werd geacht. Het kilometertarief van 1 cent was niet marktconform en kostendekkend, en dat maakte de gehele inschrijving ongeldig.