Bij aanbestedingen voor doelgroepenvervoer is de duurzaamheid van dat vervoer voor veel gemeenten nog steeds van ondergeschikt belang. Er zijn wel gemeenten die het goede voorbeeld geven, maar de massale navolging blijft uit. Dat blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van Natuur & Milieu naar dit onderwerp.

In de Gemeentebenchmark Duurzaam Inkopen Vervoer onderzocht Natuur & Milieu in hoeverre gemeenten duurzaam inkopen op het vlak van doelgroepenvervoer en het eigen wagenpark. Sinds 2015 is duurzame inkoop door gemeenten het uitgangspunt, maar bij aanbestedingen voor vervoer en voertuigen vraagt volgens het onderzoek slechts 24 procent van de gemeenten om randvoorwaarden voor milieu.

Natuur & Milieu nam zeventig aanbestedingen voor wagenparken, leerlingenvervoer  en wmo-vervoer van in totaal 218 gemeenten onder de loep. Het gaat om trajecten die liepen tussen medio 2016 en de eerste helft van 2017.

Groningen en Haren scoren hoog

Vorig jaar kwam uit het onderzoek naar voren dat 84 procent van de gemeenten niet voldeed aan de duurzame inkoopcriteria. Ditmaal is dat 76 procent, al gaat het daarbij wel deels om andere aanbestedingen en gemeenten. Op basis van het onderzoek kregen de gemeenten een cijfer van 1 tot 10. Het hoogste cijfer staat voor volledig emissieloze mobiliteit; het laagste voor het ontbreken van effectieve milieucriteria in de aanbesteding.

Als puur wordt gekeken naar aanbesteden van doelgroepenvervoer met oog voor het milieu, dan komen Groningen en Haren in dit onderzoek als beste uit de bus. Zij scoren een 8 tot 8,5. Leeuwarden en Amsterdam doen het met een 7,5 tot 8 ook goed, net als Haarlemmermeer met een 7 tot 7,5. Onder meer Tilburg, Zaanstad en Westland scoren tussen de 6 en de 7. Een grote groep gemeenten scoort op de duurzame inkoop van wmo- en leerlingenvervoer nog net een voldoende. Dan gaat het onder meer om de gemeenten in Groningen en Drenthe met uitzondering van Groningen en Haren, maar ook Utrechtse Heuvelrug en Aalsmeer staan in dit rijtje.

Lingewaal en Houten hekkensluiters

Onder de streep staan Terneuzen en omgeving, Cappelle aan den IJssel, Litterensadiel en omgeving en Pijnacker-Nootdorp. Wederom een grote groep gemeenten en regio’s, waaronder Nuenen, Amersfoort, Den Haag en Arnhem-Nijmegen, scoren slechts een 4,5 tot 5. Gemeenten als Culemborg en Leiden halen gemiddeld nog een puntje lager. Moerdijk, Haarlem en Barneveld scoren een 3 tot 3,5, en Lingewaal en Houten komen met een 1 tot 1,5 voor de duurzame inkoop van het doelgroepenvervoer als slechtste uit dit onderzoek naar voren.

Natuur & Milieu roemt de gemeenten Groningen, Haren, Leeuwarden en Amsterdam als het om duurzaam inkopen van doelgroepenvervoer gaat. Samen met Utrecht, Bronckhorst en Uden, die goed voor de dag komen bij de inkoop van het eigen wagenpark, tonen zij volgens de onderzoekers sterke ambities en richten zij hun aanbestedingseisen daarop in. “Deze gemeenten nemen hun beleidsambities serieus en laten zien dat het kan. En hun inwoners profiteren rechtstreeks van de schonere lucht binnen de eigen gemeentegrenzen”, aldus Geertje van Hooijdonk, hoofd Programma’s van Natuur & Milieu.

Gunnen op prijs

“Vaak ontbreken milieucriteria in de aanbesteding. Daardoor wordt de aanbesteding puur op de laagste aanschafprijs gegund. Dat zijn in de praktijk meestal diesels”, constateert Natuur en Milieu. Van Hooijdonk: “Het is wrang dat juist kwetsbare doelgroepen worden vervoerd met diesels. Dat is de slechtst mogelijke keuze voor luchtkwaliteit.”