Honderden chauffeurs die voor Uber werken hebben groen licht gekregen van de rechtbank in Californië om een groepsprocedure (Class Action) op te starten tegen het bedrijf. De zaak draait om de vraag of 160.000 chauffeurs in de staat moeten worden aangemerkt als fulltime werknemers in plaats van zelfstandigen zoals nu het geval is. Als ze worden gezien als werknemers, zal Uber forse sociale premies moeten afdragen. Dat zal het bedrijfsmodel flink onder druk zetten. 

Een van de succesfactoren van Uber is dat alle kosten, risico’s en verantwoordelijkheden bij de chauffeurs liggen. Eigenlijk zijn het ‘dagloners’; worden ze ziek, kosten ze niets.Bovendien houden diverse chauffeurs onder de streep niet eens het wettelijke minimumloon over. Want alle investeringen in voertuigen en brandstof worden ook door de chauffeurs zelf gedaan.

Werkgever

Toch treedt Uber wel degelijk op als werkgever. Uber bepaalt immers het tarief. Uber stuurt de chauffeurs aan. De chauffeurs hebben buiten Uber geen andere opdrachtgever. Uber bepaalt hoe een chauffeur zich moet gedragen. Uber bepaalt wie er toegang heeft tot het systeem. Uber bepaalt eigenlijk alles. Daardoor lijkt er sprake van een verkapt loondienstverband.

Rechter Edward Chen heeft in zijn vonnis van 68-pagina’s bepaald dat de bewijslast ligt bij Uber om zijn gelijk aan te tonen. Volgens de rechter is er geen basis om te beweren dat het legioen van chauffeurs daadwerkelijk zelfstandige is en geen medewerker.

Deeleconomie

Bedrijven uit de zogenaamde ‘deeleconomie’ houden vaak hun bezorgers en chauffeurs onder strakke regie, zonder dat ze willen opdraaien voor de lasten. Maar dat kan dus niet zomaar, zo blijkt uit de uitspraak. Net zoals reguliere werkgevers moeten ook bedrijven in de ‘deeleconomie’ sociale lasten afdragen voor hun personeel.

Het Amerikaanse Koeriersbedrijf Fedex betaalde vorige maand een schikking van $ 227 mln omdat 2300 pakketbezorgers niet de sociale voorzieningen hebben gekregen die ze verdienden als werknemers. En PostNL is in Nederland ook bezig om zijn model met zzp-bezorgers aan te passen.

Uitspraak

Een definitieve uitspraak in de Class Action-zaak kan lange tijd op zich laten wachten. Mochten de chauffeurs winnen, kan dit Uber miljarden kosten. Met teurgwerkende kracht. Het is overigens niet de eerste tegenslag voor het bedrijfsmodel Uber.

In juni bepaalde een commissie in Californië dat een voormalige Uber-chauffeur met terugwerkende kracht aangemerkt moet worden als een werknemer omdat Uber sterk de operationele gang van zaken bepaalt voor de chauffeurs. Uber heeft beroep aangetekend.

Nederland

In Nederland speelt overigens dezelfde vraag bij de illegale UberPop-dienst. Hierbij gaat het om particulieren die eigenlijk als werknemer fungeren. Bij de legale versies UberBlack en UberLux speelt de kwestie veel minder, omdat hiervoor reguliere taxi-ondernemers ingezet worden die talloze andere klanten hebben.