De meeste Nederlandse gemeentes voldoen niet aan de afspraak om hun doelgroepenvervoer 100 procent duurzaam in te kopen. Dat blijkt uit een onderzoek van Natuur & Milieu, dat bepleit dat de inkoopeisen worden aangepast naar de huidige situatie. 

De duurzame inkoop door gemeenten geldt voor verschillende productgroepen, waarvan transport / vervoer er één is. Naast buitenlandse dienstreizen en transportdiensten vallen leerlingenvervoer, vraagafhankelijk vervoer en dienstauto’s binnen die categorie. Het onderzoek van Natuur & Milieu en spitste zich toe op de al dan niet duurzame inkoop van wmo-vervoer, leerlingenvervoer en het eigen wagenpark.

Overigens werd dat onderzoek mede mogelijk gemaakt door PitPoint, een bedrijf dat zich met schone brandstoffen bezighoudt. “De samenwerking is gebaseerd op een gezamenlijk belang bij het versnellen van de transitie naar duurzame brandstoffen en voertuigen. Natuur & Milieu voerde het benchmark-onderzoek uit” en de resultaten vallen onder verantwoordelijkheid van deze organisatie, zo wordt benadrukt.

Gezamenlijk aanbesteden

En die resultaten zijn dus niet erg gunstig voor de meeste van de onderzochte gemeenten. Alle 145 gemeenten die vanaf medio 2015 tot en met de eerste helft van dit jaar een aanbestedingstraject voor mobiliteitsinkoop doorliepen, zijn in het rapport gerangschikt. Dat gebeurde door 85 aanbestedingen te screenen. Dat het aantal aanbestedingen kleiner is dan het aantal gemeenten, hangt samen met het feit dat gemeenten vaak gezamenlijk hun doelgroepenvervoer aanbesteden.

Dat deden bijvoorbeeld de Midden-Limburgse gemeenten, en zij behoren samen met Amsterdam en Kampen tot de gemeenten die voor de duurzame inkoop van hun leerlingenvervoer slechts een 4,5 tot 5 scoren. Datzelfde cijfer krijgen Den Helder en Spijkenisse als het de duurzaamheid van de inkoop van hun wmo-vervoer betreft.

De Limburgse gemeente Peel & Maas komt er inzake het leerlingenvervoer het slechts vanaf: de inkoop daarvan laat qua duurzaamheid met een 2,7 te wensen over. Dat geldt ook voor de 3 tot 3,5 die Den Helder, Schagen en Hollands Kroon scoorden. De grote middengroep, bestaande uit tientallen gemeenten, krijgt een 5 tot 5,5 voor de groene aanschaf van het doelgroepenvervoer. Leeuwarden scoort het best, met een 8,1 voor leerlingenvervoer en een 7,5 tot 8 voor wmo-vervoer. Diemen en Zeeuws-Vlaanderen scoren in die categorie net zo hoog.

Vraag en aanbod

Het onderzoek van Natuur & Milieu is er naar eigen zeggen vooral op gericht de gemeenten te stimuleren hun inkoop van mobiliteit verder te verduurzamen.  Zij hebben immers afgesproken om vanaf 2015 alleen aantoonbaar duurzame producten en diensten af te nemen. Zo geven zij, in navolging van de landelijke overheid, qua inkoop het goede voorbeeld aan de markt. Tegelijk vormen de landelijke en lagere overheden samen een flinke inkopende partij, die met zijn vraag het aanbod kan verbeteren.

Toch ziet Natuur & Milieu wel dat enige verandering de gemeenten vooruit zou kunnen helpen bij hun duurzame inkoop van mobiliteit. De landelijke criteria voor wmo-vervoer en leerlingenvervoer stammen uit 2011, zijn door alle ontwikkelingen van de laatste jaren erg verouderd en realiseren geen echte verduurzaming, zo stelt Natuur & Milieu. De CO₂-criteria gaan veel minder ver dan inmiddels gebruikelijk is in de zakelijke markt. Maarten van Biezen, hoofd Mobiliteit bij de organisatie: “Tijd om de inkoopeisen aan te passen aan deze tijd. Die aanpassing is aangekondigd maar nog steeds niet gerealiseerd.”