Door stimuleringsmaatregelen van de gemeente is het aantal uitstootvrije taxi’s in Amsterdam snel toegenomen. Toch is er onder taxichauffeurs nog de nodige scepsis over elektrische voertuigen. Dat en meer blijkt uit onderzoek van de Amsterdam University of Applied Sciences naar de verduurzaming van de Amsterdamse taximarkt.

De gemeente Amsterdam wil haar binnenstad in 2025 uitstootvrij hebben en de taxisector draagt daar aan bij. Dat wordt ondersteund met onder meer subsidies, een groeiende (snel)laadinfrastructuur en steeds meer standplaatsen waar alleen ‘schone’ taxi’s welkom zijn. Naar het hele Amsterdamse beleid voor elektrische en uitstootvrije mobiliteit wordt geregeld onderzoek gedaan. Het rapport ‘E-mobility: getting smart with data’ van de Amsterdam University of Applied Sciences laat onder meer zien wat het effect is van het uitstootvrije beleid voor taxi’s, maar ook wat er beter kan en wat de taxichauffeurs zelf er allemaal van vinden.

Veel korte ritjes

Van 1 april 2016 tot 1 september 2019 liep U-SMILE, een project waarin het vergroenen van de Amsterdamse taxisector werd gemonitord. Duizenden taxi’s op met name diesel dragen met hun vele korte ritjes door de stad fors bij aan de schadelijke uitstoot. Dus het verduurzamen van die vloot zal positief uitpakken voor de luchtkwaliteit in de stad, zo is het idee. De focus in het onderzoek lag op drie zaken: de voorrangsregeling voor elektrische taxi’s bij het Centraal Station, het aanbod in schone taxi’s op standplaats Leidseplein en de beschikbaarheid van snelladers in de stad.

De voorrangsregeling op het Centraal Station startte in oktober 2015 en hield in dat elke vierde rit voor een schoon voertuig was. Het aandeel van zulke taxi’s op deze standplaats nam daarna geleidelijk toe. Op enig moment was één op de vier taxi’s daadwerkelijk schoon, waardoor de regeling geen voordeel meer bood. Vanaf dat moment was daarom elke derde rit voor zo’n taxi.

Veel vraag

In november 2016 interviewden de onderzoekers taxichauffeurs over de maatregelen. Daaruit bleek dat zij graag op Amsterdam Centraal werken omdat er veel vraag naar taxiritten is. Alle ondervraagde chauffeurs wisten van de maatregelen en de meerderheid schafte een schone taxi aan om van de voorrangsregeling gebruik te kunnen maken. 

Wel gaven ze aan dat er al snel weinig voordeel meer was omdat het aantal schone taxi’s toenam. De aanpassing van de voorrangsregeling werd dan ook verwelkomd. Chauffeurs met dieseltaxi’s zagen de regels als oneerlijk, maar gaven ook aan toch naar de standplaats te blijven komen omdat er nog steeds genoeg werk te halen was.

De volgende stap was dat vanaf 1 januari 2018 nog uitsluitend schone taxi’s de standplaatsen Centraal Station en Leidseplein mochten betreden. Dit zorgde voor een versnelde groei van het aantal voertuigen in deze categorie. Intussen is het aantal standplaatsen waar taxi’s op diesel niet meer mogen komen uitgebreid en groeiende, totdat dit op enig moment voor alle locaties in de binnenstad geldt. Bovendien wordt het criterium ‘schoon’ steeds strenger. In 2020 vallen taxi’s op groengas / CNG daar nog onder; met ingang van 2021 alleen taxi’s die volledig uitstootvrij zijn.

Schone standplaatsen

Dat zorgt ook voor ontevredenheid bij de groep taxiondernemers die bij de overstap kozen voor groengas / CNG, bleek bij nieuwe interviews in 2018. Zij zijn gefrustreerd omdat een investering hebben gedaan en desondanks straks niet meer op de schone standplaatsen terechtkunnen. Uit die interviews werd verder duidelijk dat taxichauffeurs met een batterij-elektrisch voertuig als enige echt profiteren van alle veranderingen.

Bij de verduurzaming van de standplaats op het Leidseplein was het vooral de vraag of er op piektijden wel voldoende aanbod in schone taxi’s zou zijn. Zeker op de uitgaansavonden is het daar namelijk enorm druk. Er zijn dan 150 tot 200 taxi’s per uur nodig om alle ritten uit te voeren. Medio 2017 waren er zo’n 440 schone taxi’s in heel Amsterdam om dat aanbod te verzorgen. 

Daarom werd er gekozen voor fasering: in het begin mochten op piekuren ook de taxi’s op traditionele brandstoffen nog de standplaats op. Zo is het gelukt het taxi-aanbod op standplaats Leidseplein geleidelijk te verduurzamen. Door dit te monitoren, konden de beleidsmakers de fasering ook in de juiste vorm gieten zonder voor verrassingen komen te staan.

Volgende rit wacht

De al eerder genoemde sterke groei van met name elektrische taxi’s in Amsterdam is natuurlijk precies wat de gemeente wilde bereiken. Maar het brengt ook met zich mee dat meer voertuigen veel vaker opgeladen moeten worden. En in in het geval van taxi’s moet dat snel, want de volgende rit wacht alweer. Tussen oktober 2017 en dezelfde maand in 2018 verdriedubbelde het aantal snellaadsessies in Amsterdam. En dat gebeurde met name omdat er zoveel meer elektrische taxi’s waren bijgekomen.

De behoefte aan laden varieert enorm per locatie, maar in zijn algemeenheid is rond het middaguur het populairste moment om de taxi aan de snellader te koppelen. Het U-Smile-project constateert dat er meer snelladers nodig zijn om te zorgen dat taxi’s vaak en vlot weer opgeladen kunnen worden. Zeker als het aantal elektrische taxi’s blijft groeien, en dat is wel de bedoeling.

Meer laadmogelijkheden

De chauffeurs vinden ook dat er heel wat laadpunten bij mogen. In oktober 2017 vond 89 procent van de ondernemers met een elektrische taxi dat er onvoldoende laadfaciliteit was. 80 procent van de ondervraagden met een dieseltaxi vond dat ook, waarbij bijna 42 procent aangaf de overstap op elektrisch wel te zien zitten als er meer mogelijkheden waren om de taxi snel op te laden.

U-SMILE constateert ook dat er nog best veel scepsis is onder Amsterdamse taxichauffeurs over elektrische taxi’s. Beleidsmakers kunnen de betrokkenheid van de taxibranche bij alle veranderingen vergroten door er op tijd en uitgebreid over te communiceren via alle beschikbare kanalen. En ook informatiebijeenkomsten kunnen wat dat betreft een zeer nuttige rol vervullen. Het beschikbaar stellen van objectieve informatie kan taxichauffeurs die daar nog niet van overtuigd zijn helpen om elektrisch rijden als een serieus alternatief te gaan zien.

Waardevol

Jan Dam is projectleider en onderzoeker inzake U-SMILE. Hem vielen diverse zaken op: “Meerdere keren reageerde de markt best snel op de maatregelen. Dat verraste mij wel. Zo werd de uitzonderingsregel op Leidseplein binnen enkele maanden afgebouwd. En eind 2017 schoot het snelladergebruik vrij plotseling omhoog toen bekend werd dat begin 2018 alleen nog schone taxi’s welkom waren op Centraal Station. Een monitoringtool om die ontwikkeling in de praktijk te volgen bleek waardevol.” Onderzoeker Milan Tamis voegt daar aan toe: “Wij doen ook dit jaar weer een onderzoek onder taxichauffeurs om te volgen hoe zij denken over de maatregelen. We zijn aangenaam verrast door het aantal chauffeurs dat meedoet met deze survey.”

Lees ook:

• Amsterdam geeft subsidie voor uitstootvrije taxi’s
• Den Haag stimuleert vraag en aanbod uitstootvrije taxi’s
• Meer dan duizend uitstootvrije taxi’s in Amsterdam