Koningin Máxima legde dinsdag een digitaal werkbezoek af aan diverse touringcarbedrijven en Busvervoer Nederland. In een Zoom-gesprek bleek dat de zorgen van deze ondernemers onverminderd groot zijn. Met creatieve oplossingen proberen ze de coronacrisis nu al bijna een jaar het hoofd te bieden, maar dat helpt maar een klein beetje om de enorme omzetverliezen te compenseren. Toch kijkt de sector alvast vooruit naar betere tijden.

De sector kent overwegend familiebedrijven die al meerdere generaties bestaan en dus wel vaker economische malaise meegemaakt hebben. Maar niemand was voorbereid op de pandemie waardoor Nederland vanaf maart 2020 overspoeld werd. Die leidde in de touringcarsector het afgelopen jaar tot een gemiddelde omzetdaling van 81 procent, met uitschieters naar 90 tot 95 procent, vertelde Theo Vegter, voorzitter van Busvervoer Nederland.

Dramatisch jaar

Het jaar begon zo veelbelovend met veel festivals en speciale evenementen in het vooruitzicht en mogelijk zelfs een tekort aan touringcars. Het liep anders. “Een dramatisch jaar voor de hele branche”, zo kenschetst Eric Beuk 2020. Hij staat als vierde generatie aan het roer bij Koninklijke Beuk, samen met zus Monique Beuk. Door de coronamaatregelen vielen alle mooie opdrachten ineens weg. “Het is wel heel wrang als de hele omzet in één dag gereduceerd wordt tot nul.”

Toen ook nog eens duidelijk werd dat de gevolgen voor de bedrijfsvoering langer gingen duren dan aanvankelijk voorzien, probeerden bedrijven met succes hun medewerkers in andere sectoren te detacheren. Beuk: “Je wilt er alles aan doen om die mensen te behouden.” Personeel elders onderbrengen lukte onder meer in het openbaar vervoer, bij transportbedrijven, parkeerbedrijven en in de zorg.

Personeel aan het werk houden

“Niet het werk dat ze doorgaans doen, maar het fijne was dat we ze zo aan het werk konden houden”, aldus Marion Kootstra van Márion Reizen. Zo zette haar bedrijf in samenwerking met ambulance-aanbieder Witte Kruis een van de bussen tijdelijk in voor het vervoer van patiënten tijdens de pieken van de pandemie. “Het was maar één bus, maar het gaf me wel een goed gevoel dat we meehielpen om deze crisis te bestrijden.” Een aantal chauffeurs ging daarnaast aan de slag als gastheer op de testlocaties. SnelleVliet deed vergelijkbare klussen als Márion Reizen. Een aantal  bussen van dat bedrijf deed onder meer dienst voor het vervoer van medewerkers van een GGD-teststraat.

Qua regelgeving was dat volgens directeur Huib Elshout van Zwaluw Reizen (derde generatie) het makkelijkst in het openbaar vervoer, zo vertelde hij in antwoord op een vraag van koningin Máxima. In andere sectoren was het wat lastiger. Elshout: “We zijn er wel in geslaagd, maar het ging niet vanzelf.”

Steunmaatregelen

Financieel zet het maar beperkt zoden aan de dijk om personeel elders onder te brengen. Bovendien lukte dat soms maar voor een korte periode. Ook de steunmaatregelen NOW (tegemoetkoming loonkosten) en TVL (tegemoetkoming vaste lasten) zijn lang niet voldoende om de omzetverliezen goed te maken in een kapitaalintensieve bedrijfstak met hoge vaste lasten als de touringcarsector.

Beuk: “Daarmee behouden we nog enige cashflow maar verdienen is echt niet aan de orde. Negentig procent van onze touringcars staat stil.” Extra zuur was bovendien dat ondernemers die in duurzaam materieel hebben geïnvesteerd relatief nog eens harder getroffen werden. Bij het bepalen van de hoogte van de steunmaatregelen speelde die extra investering immers geen rol.

Uitstellen van de aanschaf van nieuw materieel was voor sommige ondernemers ook een manier om hun kosten binnen de perken te houden, temeer omdat de banken niet meer zo happig zijn om financiering te verstrekken. Dat heeft weer gevolgen voor de busbouwers, die merken dat een deel van hun bussen niet afgenomen kan worden omdat er geen geld voor is.

Niet te vroeg stoppen

Directeur en eigenaar Romain Spauwen van Spauwen Travel Group is weliswaar blij met de eind vorig jaar aangekondigde verruiming en verlenging van coranasteunmaatregelen, maar die steun moet niet te vroeg stoppen, waarschuwt hij. De branche heeft nog wel een jaar steun nodig om te kunnen overleven. Afschrijvingen en kosten lopen immers gewoon door, terwijl er op korte termijn nog zich is op wanneer de touringcarbedrijven weer volop kunnen gaan rijden. Want als de beperkende maatregelen langzaamaan versoepeld worden, staan busreizen in de routekaart van de overheid ergens achteraan. Het is daarom nog erg onduidelijk wanneer de omzetten van de sector weer aantrekken.

“Het zou zo jammer zijn als we met zo veel mooie familiebedrijven zo ver zijn gekomen in deze crisis en de eindstreep dan met een groot deel toch niet gaan halen omdat we in de winter van 2021/2022 cash tekort gaan komen.” Busvervoer Nederland vreest dat zo’n 40 procent van de touringcarbedrijven failliet zal gaan of sterk moet inkrimpen als gevolg van de coronacrisis.

De ondernemers die tijdens het overleg met koningin Máxima aanschoven zijn blij dat ze een deel van hun personeel perspectief konden bieden op ander werk, maar dat succes heeft ook een keerzijde, legde Spauwen uit. “We hebben nu veel goede mensen verloren aan andere sectoren. Als we weer kunnen opstarten hebben we wel mensen nodig om omzet te halen.” Hij realiseert zich tegelijkertijd ook dat de sector chauffeurs wel iets te bieden moet hebben. “Het is heel erg zoeken naar een balans.”

Omscholen

Voordat de coronacrisis uitbrak had de sector al te kampen met vergrijzing. Veel oudere chauffeurs verlaten de sector, terwijl het tegelijkertijd moeilijk is om ze vervangen door jongeren of iets oudere zijinstromers. Die laatste groep moet immers eerst een busrijbewijs halen. Dat kost al snel zes- tot achtduizend euro. Die kosten kan de sector niet alleen opbrengen, meent Spauwen. Daar moet de overheid bij helpen, maar er is volgens hem nog onvoldoende zicht op concrete oplossingen.

Hoe ernstig de situatie in de touringcarsector ook is, de ondernemers laten zichzelf niet uit het veld slaan en kijken alvast vooruit. “We moeten als branche niet bij de pakken gaan neerzitten, maar kijken waar mogelijkheden zijn”, aldus Ruud van der Marel, commercieel directeur van SnelleVliet. De marketingactie voor de branche waar hij bij betrokken is zou daarbij kunnen helpen. Het doel is om de verloren klanten weer terug te krijgen in de bus. Gedacht wordt om een vergelijkbare actie op te zetten als het openbaar vervoer afgelopen najaar deed onder de noemer ‘Het OV is OK’. Die campagne werd overigens een paar weken na de start stopgezet vanwege het oplopende aantal coronabesmettingen.

Samenwerking OV en besloten vervoer

Als de pandemie voorbij is zouden openbaar vervoer en besloten busvervoer nauwer en beter moeten samenwerken, vindt Van der Marel. De aanbestedende partijen van beide vormen van vervoer zouden hun opdrachten beter op elkaar af moeten stemmen. “We zouden elkaar uitstekend kunnen aanvullen met een hoogseizoen voor het openbaar vervoer in de wintermaanden en een laagseizoen in de zomer, daar waar dat bij ons precies andersom is. Dan zal ons allemaal helpen in de toekomst.”

Koningin Máxima zei met haar werkbezoek de sector een hart onder de riem te willen steken. Ze roemde het vermogen van de ondernemers om in oplossingen te denken. Ze wenste hun veel moed en humor toe om succesvol door te gaan.

Lees ook

‘Huidige coronasteun schiet hopeloos tekort voor touringcars’

Touringcarsector voorzichtig positief over aanpassing steunpakket

Politiek komt eindelijk in beweging voor touringcarbedrijven