Cameratoezicht in touringcars is niet zo eenvoudig

Veruit de meeste touringcarbedrijven hebben weinig of geen cameratoezicht aan boord van hun bussen, zo schat brancheorganisatie KNV Bus in. Maar wat zijn de mogelijkheden en beperkingen voor bedrijven die wel camera’s aan boord willen? Dat werd toegelicht tijdens een bijeenkomst over dit onderwerp in Nieuwegein.

Sander Flight is onderzoeker en adviseur op het gebied van veiligheid en criminaliteit, met als specialisme cameratoezicht. Daarmee is hij de aangewezen man om op de KNV-bijeenkomst aan de aanwezige touringcarondernemers uit te leggen wat de wetten en regels zijn voor het toepassen van camera’s. Hij begint met de waarschuwing dat het vrij complexe materie is. “Hoe zit dat nou wettelijk gezien met cameratoezicht? Dat is het punt: het zit niet, het beweegt.”

Dashcam: verboden of niet?

Een belangrijk aspect binnen dit geheel is volgens Flight de angst om privacy te schenden. “Terwijl er in Nederland geen privacywet is. Er zijn wel verschillende wetten die er allemaal iets over zeggen”, en ook dat maakt het niet overzichtelijker. Flight neemt de dashcam als voorbeeld. Mag dat nou wel of niet? “Verschillende sites noemen verschillende landen waar deze verboden zou zijn. De ANWB stelt bijvoorbeeld dit in Luxemburg, Oostenrijk en Portugal het geval is. Maar ik heb niet kunnen achterhalen waar in Europa dan ook de dashcam bij wet verboden zou zijn.”

Het gaat bij cameratoezicht in touringcars om belangen als veiligheid, legt Flight uit. De veiligheid van chauffeurs en passagiers mag je afwegen tegen bescherming van privacy.  Het moet proportioneel zijn, dus dat op minder ingrijpende manieren niet hetzelfde kan worden bereikt. Dus niet zozeer geen camera’s, maar wel minder, anders gericht en zo beveiligd dat alleen de politie bij de data kan als dat nodig mocht zijn. Flight wijst er op dat er met name online veel onwaarheden over cameratoezicht de ronde doen. Specifiek voor touringcars behandelt hij enkele veel gestelde vragen.

Recht om te weten

“Moet ik reizgers vertellen dat er camera’s in de bus hangen? Ja, want het mag niet stiekem. De aanwezigheid van de camera moet kenbaar zijn. Hij moet dus zichtbaar zijn, en nog beter is als met een sticker of bordje wordt aangegeven dat er camera’s aan boord zijn. Voor personeel geldt hetzelfde: zij hebben het recht om te weten dat ze worden gefilmd en wat er eventueel met die beelden kan gebeuren, maar ook wie daar binnen het bedrijf het aanspreekpunt voor is.”

Flight voegt daar aan toe dat reizigers en personeel de aan boord gemaakte camerabeelden altijd mogen opvragen. Daarnaast is het altijd toegestaan om deze aan de politie te geven. Flight beveelt aan met een aanbeveling: “Test het systeem voordat een crimineel dat voor je doet”, gevolgd door een voorspelling. “Ik denk dat camera’s aan boord van touringcars vroeg of laat verplicht zullen worden. Als ik zie waar allemaal al wel gefilmd wordt, verbaast het me dat dit in touringcars nog niet gebeurt.”