De provincie Gelderland heeft terecht ruim 1,1 miljoen euro aan contractuele boetes opgelegd aan Willemsen de Koning omdat het beloofde service-niveau met de Regiotaxi niet werd gehaald. Het feit dat aantal ritten enigszins minder was dan de prognose, ontslaat het taxibedrijf niet van de plicht haar gemaakte beloftes in de aanbesteding na te komen. Dat heeft de rechtbank van Arnhem bepaald in een zaak tussen WdK en de provincie Gelderland. Alle vorderingen van WdK zijn afgewezen.

WdK had in het kort geding geëist dat de provincie de opgelegde boetes en de kosten van extra ingezette rolstoelbussen zou terugbetalen. Ook wilde het taxibedrijf dat de rechter de provincie zou verbieden nog meer boetes op te leggen omdat het inzetpercentage lagevloer minibussen lager is dan beloofd.

Prognoses

Voornaamste reden voor het niet nakomen van beloftes zou zijn omdat het aantal ritten volgens WdK ver achter bleek bij de prognoses. Terwijl op basis daarvan de beloftes zijn gemaakt. Maar de rechter is daar niet in meegegaan.

“De provincie vraagt zelf geen ritten aan. Zij heeft geen invloed op het aantal ritten dat gedurende de contractperiode wordt gereden. De provincie heeft geen minimumafname gegarandeerd”, meldt de rechtbank in haar uitspraak.

Vevoersovereenkomsten

“In het bestek is vastgelegd dat inschrijvers aan de vervoersvolumes en indicaties geen rechten kunnen ontlenen. De provincie is dan ook niet toerekenbaar tekortgeschoten in haar verplichtingen uit de vervoersovereenkomsten.”

Ook als achteraf blijkt dat prognoses niet juist zijn, is de provincie daarvoor niet verantwoordelijk. Want de provincie heeft bij het opstellen van de prognoses niet onjuist of onzorgvuldig gehandeld. “Op zichzelf impliceert het feit dat een onder voorbehoud opgegeven prognose niet wordt gerealiseerd nog niet dat die prognose ‘foutief’ is”, vindt de rechtbank.

Vervoersvolume

Bovendien kan een inschrijver geen rechten ontlenen aan prognoses, zo wordt gemeld. Want ook uit de prognoses in het bestek uit eerdere jaren kan gezien worden dat er schommelingen zijn. Verder was in de nota van inlichtingen een clausule opgenomen dat partijen in overleg kunnen treden indien de combinatie van maatregelen van gemeenten en provincie leiden tot een afname van het vervoersvolume per jaar van meer dan 20% per perceel.

Volgens de rechter blijkt hieruit dat een vervoerder er ernstig rekening mee had moeten houden dat vervoersvolumes flink konden dalen en prognoses geen enkele zekerheid bieden. Want met een afwijking van 20% werd op voorhand al rekening gehouden.

Percelen

Bovendien waren volgens de rechtbank de afwijkingen ten opzichte van de prognoses nog best gering. Ten aanzien van de percelen Stedendriehoek en Achterhoek waren de afwijkingen -0,8% en -4,3%. Dat is volgens de rechtbank ‘verwaarloosbaar’ en ‘nauwelijks significant’.

Wel was er bij de percelen Rivierenland en De Vallei een grote afwijking; -36,2% en -12,6%. Dat komt volgens de provincie door bezuinigingen bij gemeenten en zorginstellingen, lager substitutie-effect, actieve rol (oud)vervoerders zorginstellingen, afschaffen comfortpas, ontmoedigen onbedoeld gebruik, groei vrijwilligersvervoer en een substantiële daling van het aantal klachten en de daling van de klanttevredenheid.

Compensatie

Slechts een gedeelte daarvan kan voor rekening van de provincie gesteld worden. De rest is volgens de provincie volledig voor risico van WdK. En omdat alleen bij Rivierland de drempel van 20% is gehaald en dat slechts gedeeltelijk voor rekening van de provincie is, heeft de provincie een voorschot compensatie betaald van 1 miljoen euro.

WdK vindt de schadevergoeding te laag. Maar slotsom is volgens de rechtbank dat  WdK niet duidelijk heeft kunnen maken dat en waarom de gestelde prognoses destijds onjuist waren. En dus is volgens de rechter niet aangetoond dat de provincie onzorgvuldig gehandeld zou hebben.

Lagevloer minibussen

Taxibedrijf WdK had overigens al flink wat contractuele boetes betaald omdat er gemaakte beloftes niet zijn nakomen. 241.000 euro voor het schenden van de duurzaamheidsverplichting. 131.000 euro wegens onvoldoende inzet van lagevloer minibussen. 7.000 euro wegens gegronde klachten. En 777.000 euro voor het niet behalen van de servicegraad.

De duurzaamheidsboetes zijn opgelegd omdat WdK volgens de provincie niet heeft voldaan aan haar inschrijving, waarin zij heeft toegezegd dat zij 100% van de gedeclareerde zones uitvoert met een duurzame brandstof. Volgens het bestek wordt daaronder verstaan groengas, bio-ethanol, biodiesel en groene stroom.

Groengas

WdK zegt echter dat zij wel aan die plicht heeft voldaan door groengas certificaten te kopen voor het aantal declarabele kilometers. Daardoor zou de verbruikte brandstof ‘vergroend’ zijn. De provincie erkent dat zij heeft toegestaan dat grijs gas wordt vergroend. Maar het ging daarbij uitdrukkelijk om de mogelijkheid van het vergroenen van grijs gas en niet het vergroenen van diesel of benzine.

En de rechter geeft de provincie daarin gelijk. Te meer omdat WdK zich in een eerder kort geding heeft beroepen op: ‘Voor zover de bussen toch op benzine moeten worden gestart of kleine stukjes van een rit op benzine gereden moeten worden, wordt dat ondervangen omdat die gedeelten van de rit niet gedeclareerd worden’. En nu is gebleken dat stukken van ritten op benzine toch gedeclareerd zijn, is de duurzaamheidsboete terecht volgens de rechtbank.

Boetes

Ook de boete wegens te lage inzet van lagevloer minibussen wordt door WdK betwist. Belangrijkste oorzaak daarvan zou zijn dat na de gunning bleek dat de lagevloer minibus die voldeed aan de technische specificaties in het bestek niet geschikt was voor rolstoelen en scootmobielen. Maar daarvoor is WdK volgens de provincie zelf verantwoordelijk. Want er zouden maar liefst acht prototypen van dergelijke bussen aan de eisen voldoen. En WdK heeft zelf de inzet van liftbussen erg hoog gezet. Ook de rechtbank vindt dat WdK zelf verantwoordelijk is om het door haarzelf gestelde percentage te halen.

De hoogste boete (777.000 euro) was voor het niet halen van de servicegraad. Volgens WdK komt dat omdat de bezettingsgraad te laag was wegens de lage vervoersvolumes, waardoor minder voertuigen werden ingezet. Maar de rechtbank merkt daarbij op dat bij diverse percelen waarbij de vervoersvolumes wel zijn gehaald, ook de servicegraad niet werd gehaald. “De omstandigheid dat het vervoersvolume op het ene perceel achterblijft rechtvaardigt niet dat op het andere perceel minder voertuigen worden ingezet.”

Bart Pals