De taxi’s in het doelgroepenvervoer staan door de coronacrisis voor het overgrote deel stil. Toch lopen de kosten van taxibedrijven voor bijna 80 procent door. Dat blijkt uit onderzoek van Panteia in opdracht van KNV, Sociaal Fonds Mobiliteit en de vakbonden FNV en CNV. Voor KNV onderstreept de uitkomst van het onderzoek dat opdrachtgevers moeten betalen voor vervoer dat door de coronacrisis vervalt.

Die oproep van KNV werd al meteen gedaan toen duidelijk werd dat het Nederlandse doelgroepenvervoer flink zou gaan lijden onder het coronavirus en de maatregelen ertegen. Intussen wordt alleen nog noodzakelijk vervoer gereden; naar schatting hooguit 10 procent van wat gebruikelijk is. KNV vroeg opdrachtgevers om tenminste 80 procent van wat normaal voor het vervoer wordt betaald aan de vervoerders te vergoeden. Zo niet, dan staat hun voortbestaan op het spel, en daarmee de mogelijkheid om als sector na de coronacrisis goed vervoer aan te kunnen bieden.

Het onderzoek van Panteia wijst uit dat de vervoersbedrijven het inderdaad niet lang vol gaan houden als het vervoer dat nu door overmacht uitvalt niet (grotendeels) wordt vergoed. Panteia onderzocht welke kosten van taxibedrijven doorlopen terwijl hun voertuigen grotendeels stilstaan. Er is gekeken naar dezelfde kostenaandelen die ook worden meegenomen in de jaarlijkse NEA-index. Per kostenaandeel is berekend of er een deel van wegvalt nu het vervoer is stil komen te liggen, en zo ja, welk deel dat dan is. Anders verwoord: Panteia heeft berekend wat echt de vaste kosten van doelgroepenvervoerders zijn en wat de variabele kosten. Dat is gedaan op basis van deskresearch, een enquête en interviews.

Arbeidsloon loopt voor 89% door

Er is sprake van vier soorten kosten: capaciteitskosten (onder meer verzekering), kilometerkosten (brandstof, onderhoud), loonkosten en algemene kosten. Zo was eind 2019 het gemiddelde kostenaandeel van de afschrijving op voertuigen 7,25 procent. Brandstof stond voor 9,21 procent in de boeken, arbeidsloon voor ruim 64 procent.

Er zijn door de coronacrisis wel wat kosten weggevallen of beperkt, maar het meeste loopt gewoon door. Stalling en ‘overige’ capaciteitskosten zelfs voor 100 procent, maar zij maken samen slecht 1,10 procent van de totale kosten uit. De algemene kosten blijven ook volledig en die tikken met ruim 7 procent harder aan. Brandstof en banden, normaal goed voor bijna 10 procent van de kosten, vallen daarentegen weg. En onderhoud en reparaties tellen nu nog voor 50 procent van het normale aandeel mee. De grootste kostenpost, het arbeidsloon, kost de bedrijven nog altijd 89 procent van wat het kost als de voertuigen wel rijden. Al met al lopen de kosten van taxibedrijven dus met 78,52 procent door, zoals ook in onderstaande tabel staat.

Overzicht: Panteia. Tekst loopt door onder de afbeelding.

‘Red het zorgvervoer’

KNV en de andere partijen in de sector kunnen met deze uitkomst hun eerdere oproep onderbouwen. Als de kosten voor taxibedrijven nog altijd 80 procent bedragen terwijl de voertuigen stilstaan, mag van de opdrachtgevers worden verwacht dat ze deze kosten vergoeden. “Sociale partners roepen gemeenten, zorginstellingen en verzekeraars dan ook op: red het zorgvervoer en betaal niet-gereden zorgvervoerritten gewoon door”, schrijft KNV in een reactie.

In de meeste vervoerscontracten is afgesproken dat wat niet wordt gereden, ook niet wordt betaald. Dat zou voor veel bedrijven de doodsteek betekenen, vreest de brancheorganisatie. De aangekondigde tijdelijke Noodmaatregel voor Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) kan de taxibedrijven volgens KNV wel helpen, maar niet redden. Met deze regeling, waarvan de details binnenkort bekend worden, kan de overheid tot 90 procent van de loonkosten van een bedrijf overnemen. Maar zelfs als dat gebeurt, loopt nog altijd bijna 30 procent van de kosten van de doelgroepenvervoerders door, betoogt KNV. De steun van opdrachtgevers wordt dan ook als onmisbaar gezien.

Bovenop dit alles zijn de ritten die vervoerders nog wel doen veel duurder dan normaal. Dat komt deels omdat deze ritten niet meer gecombineerd kunnen worden met andere ritten en er veel meer lege kilometers gereden worden. Ook daar moeten opdrachtgevers in tegemoet komen, vindt KNV. “We zien dat gelukkig al terugkomen in het standpunt dat Zorgverzekeraars Nederland inneemt”, aldus voorzitter Bertho Eckhardt. “Nu de rest van de opdrachtgevers nog.”

Maatschappelijk drama

Vakbonden CNV en FNV steunen de oproep. “Chauffeurs zitten noodgedwongen thuis en weten niet waar ze aan toe zijn. Hun contracten worden niet verlengd of ze worden opeens ze niet meer ingezet”, aldus CNV-bestuurder Agostino di Giacomo Russo. “Het is dus ook voor veel werknemers een financieel heel onzekere tijd.”

Minke Jansma van FNV Taxi voegt daar aan toe: “Uiteindelijk moeten opdrachtgevers nadenken over de vraag hoe het zorgvervoer er na de coronacrisis voor zal staan. Er voltrekt zich straks een maatschappelijk drama als de komende periode overal bedrijven failliet gaan. Dat betekent heel veel leed bij werknemers, maar ook bij  gebruikers van het vervoer. Daar waar een vervoerder wegvalt, zullen overblijvende partijen niet in staat zijn dat op te pakken, waardoor het vervoer van kwetsbare doelgroepen, zoals ouderen, patiënten en gehandicapten, komt stil te vallen. Dat kunnen we met elkaar niet laten gebeuren, dus wij vragen de opdrachtgevers om hun verantwoordelijkheid te nemen voor goed vervoer tijdens en na de coronacrisis.

Lees hier het volledige onderzoeksrapport van Panteia en raadpleeg op TaxiPro het dossier met alle artikelen over de coronacrisis in de taxibranche.