Focus op prijs in aanbestedingen: wat is er de afgelopen jaren veranderd?

De focus op prijs in aanbestedingen blijft een belangrijk onderwerp van gesprek in de taxibranche. Vijf jaar geleden hadden onderzoekers het al over ‘De vloek van de winnende taxi’ en begin 2021 sprak vakbond FNV over een ‘race to the bottom’. Is er de afgelopen jaren dan niets veranderd op dat gebied? Ronald Derks, senior adviseur contractbeheer bij Forseti, geeft het antwoord.

Wetenschappelijk instituut SEO heeft in 2016 in opdracht van brancheorganisatie KNV en vakbonden FNV en CNV onderzoek gedaan naar het probleem van te lage biedingen door vervoerders bij Europese aanbestedingen in het doelgroepenvervoer. Ook de inschrijfprijs bij de beoordeling van deze aanbestedingen kreeg een te hoge waardering.

Vijf jaar later is dit thema nog steeds actueel, stelt Derks in een blog. Dit is vorig jaar in februari nog eens duidelijk gebleken tijdens het minidebat tussen kandidaat-Kamerleden en voormalig sectorhoofd van FNV vervoer Minke Jansma. Zij spraken over een ‘race naar de bodem’ in de vorm van het overmatig gunnen op prijs door opdrachtgevers.

Steeds meer ingezet op kwaliteit

Toch stelt Derks dat er wel degelijk iets veranderd is op dit gebied in de afgelopen jaren. “Gelukkig wel. In aanbestedingen die wij begeleiden zien we al een tijdje een verandering optreden. Er wordt steeds meer ingezet op kwaliteit bij de gunning van opdrachten. Duurzaamheid, efficiency, communicatie en informatievoorziening zijn thema’s die voorbijkomen. Opdrachtgevers betalen graag een reële prijs voor goede kwaliteit. Deze ontwikkeling juichen wij toe, maar inschrijvers komen soms nog steeds met erg scherpe tarieven in een aanbesteding.”

De chauffeurs zijn volgens Derks een heel belangrijk onderdeel van de kwaliteit en essentieel in het proces. “Hoe zij worden beloond en gewaardeerd is nauwelijks te beïnvloeden met een aanbesteding.” Maar dat kosten toenemen omdat chauffeurs beter worden beloond is volgens hem – zeker in deze tijden – al snel acceptabel voor opdrachtgevers.

Lees ook: Aanbestedingen in 2021: corona-effect, zero emissie en meer prijsdruk

Aanbesteden doelgroepenvervoer net als kopen nieuwe TV

Toch benadrukt de adviseur contractbeheer dat de prijs zeker niet onbelangrijk is. “Het vervoer moet in stand gehouden kunnen worden en mag dus niet onbetaalbaar zijn. Je let bij de Mediamarkt tenslotte óók op de prijs als je ‘gewoon’ een heel goede televisie wilt, niet waar? Behalve naar de prijs, kijk je naar wat de televisie allemaal kan. Je kijkt op basis van getallen of deze televisie gaat doen wat je ervan verwacht. Doet de televisie dat niet? Dan heb je een slechte televisie voor te veel geld gekocht.” Het is bij aanbesteden van doelgroepenvervoer volgens hem niet heel anders.

Kwaliteit is dus belangrijk, dat zeggen de vervoerders ook. “Het is essentieel dat er wordt toegezien op het nakomen van beloften die gemaakt zijn in de aanbesteding. Niet alleen voor een gelijk speelveld, maar ook om een aanbesteding niet te verliezen op mooie verhalen. Om dat te kunnen doen, is het noodzakelijk om meetbare en toetsbare criteria op te stellen waarop kwaliteitsgunning plaatsvindt en deze te controleren”, benadrukt Derks.

Beloofde kwaliteit tegen een reële prijs

Tenslotte stelt hij dat inschrijvers er op moeten kunnen vertrouwen de winnaar gehouden wordt aan datgene waarmee de opdracht is gewonnen. “En niet alleen dat. Zij moeten er net zo goed van op aan kunnen dat de contractafspraken die losstaan van de gunning óók worden nagekomen. Daarbij is het natuurlijk zo dat vooral de reiziger ervan uit moeten kunnen gaan dat opdrachtgever én vervoerder samen zorgen dat de beloofde kwaliteit geleverd wordt tegen een reële prijs.” Daarbij zou het volgens Derks de plicht van de opdrachtgevers moeten zijn om hierop toe te zien en te controleren.

Bij de inkoop wordt de basis gelegd, bij het implementeren wordt het een en ander ingericht en via contractmanagement wordt erop toegezien. “Meer gunnen op kwaliteit is goed, maar zonder goede implementatie en goed contractmanagement is het een lege huls. Dan is het dus niet de oplossing voor ‘de vloek van de winnende taxi’.”

Lees ook: Taxibedrijven moeten niet meer tegen verlieslatende tarieven rijden