Zorgvervoer in stand houden lukt instelling bijna niet meer
Alleen tegen een flink verlies kan zorginstelling Hartekamp Groep het vervoer van zijn cliënten laten doorgaan, maar ook daar komt een keer een einde aan. Deze problemen zijn het gevolg van de flink gereduceerde tarieven voor zorgvervoer. Toch is een herziening daarvan voorlopig niet aan de orde.
De tarieven voor het vervoer in de langdurige zorg werden in 2013 fors teruggeschroefd. Daardoor staat de kwaliteit van dat vervoer zwaar onder druk, stelt brancheorganisatie KNV. Staatssecretaris Van Rijn herkent dat beeld niet en laat de tarieven vooralsnog intact. Met de verlaging van de tarieven voor het zorgvervoer wilde de overheid een slag op het gebied van efficiency slaan. Relatief efficiënte zorginstellingen werden daarbij de norm.
Volgens KNV is het beleid daarin doorgeslagen: het zou zijn gebaseerd op de meest ideale situatie en dus op de instelling met het goedkoopste vervoer. Daarover verschillende brancheorganisatie en de staatssecretaris duidelijk van mening. Onlangs bleek uit een verkenning van de Nederlandse Zorgautoriteit dat de kwaliteit van het zorgvervoer weliswaar wankelt, maar de tarieven zullen vooralsnog niet worden aangepast: er is diepgaander onderzoek nodig om de waargenomen signalen te onderbouwen.
Koos Ramakers schaart zich namens de Hartekamp Groep uit Haarlem aan de zijde van KNV. De instelling merkt in de praktijk dat het vervoer van zijn cliënten kwalitatief onder druk staat als een direct gevolg van de bezuinigingen in 2013. De Hartkamp Groep heeft zo’n 1.500 medewerkers die verdeeld over circa zestig locaties werken. Dan gaat het onder meer om dagbesteding, begeleid wonen en kinderdagcentra. Van alle cliënten maken er 400 tot 450 gebruik van vervoer in het kader van de Wet langdurige zorg. Een groep van twintig tot dertig mensen heeft een wmo-indicatie. Het vervoer wordt sinds enkele jaren door Connexxion verzorgd.
Reizen zonder begeleider
“Vanaf 2013 zijn de tarieven voor dat zorgvervoer gehalveerd”, stelt Koos Ramakers. Hij is projectmanager cliëntvervoer bij de Hartkamp Groep. “Vanaf dat moment hebben we diverse maatregelen genomen om de kosten te drukken. Dan begin je met laaghangend fruit. Soms reden er twee busjes achter elkaar aan met elk één cliënt aan boord. Dat kan natuurlijk efficiënter, net zoals sommige mensen dichter bij huis naar een passende dagbesteding bleken te kunnen. Maar als je al die maatregelen hebt genomen, kom je vanzelf bij het fruit dat hoog in de boom hangt. En daar zijn we nu aanbeland.”
Ramakers noemt als voorbeeld de dreigende situatie dat er met jonge leerlingen geen begeleider meer kan meereizen. “Dan gaat het ook om zeer jonge kinderen met een beperking die met oudere kinderen meereizen, zonder dat daar naast de chauffeur iemand toezicht op heeft. Dat kan goed gaan, maar het hoeft maar één keer mis te lopen. Bovendien voelt het gewoon niet goed om deze groep zonder begeleiding te laten reizen. Dat is een ondergrens waar wij niet doorheen willen zakken.”
Geen vervoer is onacceptabel
De Hartekamp Groep schiet daarbij wel door een andere grens heen: de begroting van 1 miljoen euro per jaar voor het vervoer wordt met maar liefst 400.000 euro overschreden. “Dat verlies van 0,4 miljoen calculeren we in zodat het vervoer überhaupt kan blijven plaatsvinden. Want het alternatief is onacceptabel: tegen cliënten zeggen dat we ze niet kunnen vervoeren. Als je bedenkt dat we in antwoord op de tariefverlagingen al heel veel verbeterd hebben op het gebied van efficiency, mag je best stellen dat we per rit van ons zorgvervoer 40 procent te weinig vergoed krijgen”, stelt Ramakers.
Er kan geschoven worden met budgetten. Een onderhoudsinterval kan worden opgerekt. Maar de mogelijkheden om het genoemde verlies van 4 ton op te vangen raken uitgeput. Bovendien heeft de Hartekamp Groep een reorganisatie achter de rug, die het nog lastiger maakt om het zorgvervoer in stand te houden. “Een bedrijf zou zich in deze omstandigheden afvragen: “Hoe lang houden we dit nog vol?” Dat is voor ons niet anders. Het voelt alsof we aan het aftellen zijn”, aldus Ramakers.
Een uur in de bus
Hoewel het vervoer tot op de dag van vandaag is voortgezet, gaat dat niet meer voor alle cliënten vlekkeloos. Dat heeft al tot de nodige klachten geleid, geeft Ramakers aan. “Het zorgvervoer wordt zo collectief mogelijk geregeld. Dat gaat ten nadele van individuele cliënten die wat verder van bijvoorbeeld een dagbesteding afwonen. Zij zitten tot wel een uur in de bus. Dat is het maximum wat de vervoerder mag aanhouden, maar ik vind een uur lang en veel van de cliënten die een uur in de bus moeten zitten vinden dat ook. Drie kwartier zou al veel beter zijn, maar dat is op dit moment gewoon niet haalbaar. Daar krijgen we klachten over, en dat is heel begrijpelijk.”
In de regio waar de Hartekamp Groep werkt, hebben de gemeenten Kennemerland, IJmond en Haarlemmermeer gekozen voor het regiemodel om het doelgroepenvervoer aan te sturen. Vanwege de bundeling van vervoersstromen ziet Ramakers daar in elk geval een deel van de oplossing van de problemen. “Echter: binnen dat regiemodel is geen plaats voor het Wlz-vervoer, omdat dit loopt via de zorgkantoren en daarmee geen verantwoordelijkheid van de gemeenten is. Daarmee worden ons wmo-vervoer en Wlz-vervoer als het ware ontvlochten en krimpt het aantal mensen dat we kunnen vervoeren. Daardoor krijgen wij de bussen minder goed vol en wordt het nog lastiger om goede afspraken te maken met vervoerders.”
‘Er moet geld bij’
In het feit dat de Hartekamp Groep flinke slagen in de efficiency van het zorgvervoer heeft kunnen maken, ziet Ramakers wel terug dat een zekere reductie van de tarieven voor dat vervoer best mogelijk waren. De tarieven hoeven wat hem betreft dan ook echt niet terug naar het niveau van vóór 2013. Maar met wat er nu beschikbaar is, gaat het niet lukken. “De huidige tarieven voor het zorgvervoer schieten gewoon tekort, daar redden we het niet meer mee. Om tot een oplossing te komen moet er geld bij, en daarnaast moet het Wlz-vervoer ook worden opgenomen in het regiemodel in deze regio. Die twee dingen moeten gebeuren om de steeds grotere problemen in het zorgvervoer op te lossen.”
Lees ook:
Nu begint het waarschijnlijk bij opdrachtgevers door te dringen dat het vervoer niet tegen woekerprijzen gereden kan worden. Vervoer van mensen met of zonder beperking kost gewoon heel veel tijd en aandacht. En dat moet gewoon normaal betaald worden.
Een behandeling bij een medische instelling kost ook geld en daar wordt gewoon niet zo hard in gesneden.
Wij rijden op bepaalde dagen heel de dag zorgvervoerritten en aan het einde van de dag draaien wij gewoon verlies.
Je krijgt nooit alle neuzen in deze wereld naar dezelfde kant. Ze hebben allemaal eigen eilandjes. Hebben, hebben, hebben. ze maken elkaar kapot