Slaapexpert Annelies Smolders: ‘Houd rekening met het bioritme van shiftwerkers’
Planners van taxibedrijven houden het best rekening met het bioritme van taxichauffeurs. Dat zegt slaapcoach Annelies Smolders van Huis Midori in het Belgische Hasselt en eveneens het gezicht achter de online slaaptraining van het bedrijf Start to Sleep. Ze begeleidt onder meer ook taxichauffeurs met hun slaapproblemen. Veel shift- en nachtwerkers hebben volgens haar een wisselend slaappatroon, waardoor ze sneller last hebben van slaapklachten dan anderen. Volgens Smolders kan lichttherapie met een zogenaamde lichtbril de situatie verbeteren.
Waarom hebben nachtwerkers het eigenlijk zo moeilijk?
““Tijdens de nacht willen we slapen. Dan maken we slaaphormonen aan en heeft ons lichaam een lagere temperatuur. Overdag maken we daghormonen aan, zijn we alerter en hebben we een hogere temperatuur. Als je tijdens de nacht werkt, zal dat altijd botsen. Mensen die in shiften werken – op ongewone uren dus – ondervinden weerslagproblemen: ze zijn meer vermoeid en hebben meer mentale en fysieke klachten. Dat is nu eenmaal zo.”
Toch bestaan er wel degelijk ochtend- en avondmensen. Hoe zit dat precies?
“De meeste mensen zijn neutraal en zijn tegen de avond slaperig. Het lukt hen om op te staan tussen 06.00 uur en 07.00 uur ’s morgens. Er zijn echter uitzonderingen. Ochtendtypes kunnen niet lang slapen. Die worden altijd op hetzelfde moment wakker. Als die tot 02.00 uur ’s nachts gewerkt hebben, dan worden die toch wakker op hun vast tijdstip waarop ze normaliter opstaan. Ongeacht hoeveel uur ze geslapen hebben. Zo bouwen die een slaaptekort op.”
“’s Avonds zijn de ochtendtypes dan ook vroeg moe. Ze hebben een gevoelig bioritme. Ochtendtypes kunnen tijdens de nacht moeilijker werken. Ze zullen hun werk ’s avonds en ’s nachts niet goed kunnen volhouden. Die zijn niet goed op late uren. Ze worden meer ziek en maken veel meer fouten. Houd daar rekening mee in de planning. Laat die mensen om 04.00 à 05.00 uur ’s ochtends werken. Die zijn dan op hun best.”
En dan zijn er nog de avondtypes.
“Dat is inderdaad het spiegelbeeld van een ochtendtype. Die worden pas op een heel laat tijdstip moe. Die werken in de avond en ’s nachts het best. Dan beleven ze hun beste momenten. Ze doen veel nacht- en shiftwerk. Ze kunnen dan ook goed op ongewone uren slapen. Ze kunnen vlot overdag een dutje doen. Na een nachtshift leggen ze zich neer en slapen meteen door tot de middag. Laat ochtend- en avondtypes elkaar aanvullen. Dan heb je een team.”
Veel shiftwerkers worden gehinderd door zowel het donker als het licht. Een van de oplossingen daarvoor, zegt u, is lichttherapie. Hoe werkt dat?
“Eigenlijk is lichttherapie simpelweg de blootstelling aan een grote hoeveelheid licht. Om dit op een gecontroleerde en veilige manier te doen, werken we met een speciale lichtbril die een krachtig blauw licht produceert met een sterkte vergelijkbaar met 9.000 à 10.000 lux wit licht.”
Waarom zou dat goed zijn voor nachtwerkers?
“Wie aan een nachtshift begint, kan bijvoorbeeld een half uur een lichtbril opzetten. Het brein denkt dan dat het dag is. Dat is handig voor een avondtype dat aan de nachtshift wil beginnen. Als je het opzet, maak je de uren die daarop volgen geen slaperigheid aan. Het is een vervanging van een dutje. Een avondtype dat vroeg moet opstaan, kan eveneens de lichtbril opzetten. Dan kan je makkelijker wakker worden. Licht is de grootste vijand van slaap. Het licht maakt je wakker en gaat vermoeidheid en slaperigheid tegen.”
De therapie kan mensen ook helpen die na een nachtshift willen slapen. Hoe zit dat?
“Dan zet je een half uur voor je gaat slapen een bril met oranje glazen op. Die blokkeert het licht en lokt een slaaphormoon uit.”
Dit artikel verscheen eerder op zustervakblad TaxiPro.be. Lees hier het volledige artikel.
Lees ook:
